ประวัติและวัตถุมงคลหลวงพ่อฮ้อหรือพระครูสมุห์ฮ้อ วัดอัมพวันเจติยาราม ไขปัญหาเหรียญเก่าของวัดอัมพวัน

หลวงพ่อฮ้อ หรือ พระครูสมุห์ฮ้อ วัดอัมพวันเจตายาราม สมุทรสงคราม

หลวงพ่อฮ้อ หรือ พระครูสมุห์ฮ้อ อดีตวัดอัมพวันเจติยาราม ตำบลอัมพวา อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม ท่านเป็นอีกหนึ่งพระเกจิยุคเก่าแห่งลุ่มน้ำแม่กลอง ที่ประวัติของท่านมีการจดบันทึกไว้น้อยมาก

สมัยก่อนมีแต่เรื่องเล่าว่า ท่านเป็นพระผู้ติดตามหลวงพ่อเงิน วัดบางคลาน มาเล่าเรียนวิชากับหลวงปู่แจ้ง วัดประดู่ หลังจากเรียนเสร็จหลวงพ่อเงิน ได้เดินทางกลับวัดบางคลาน แต่จากาการสืบต้นหลวงพ่อฮ้อ ท่านไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับหลวงพ่อเงิน วัดบางคลานแต่อย่างใด

พระสมุห์ฮ้อ พื้นเพท่านเป็นชาวสวนหลวง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม ท่านเกิดเมื่อปีวอก ปี พ.ศ. ๒๔๑๕ แต่ไม่ปรากฏชื่อโยมบิดาและโยมมารดาของท่าน

ปี พ.ศ. ๒๔๓๕ หลวงพ่อฮ้อ ท่านมีอายุครบบวชจึงได้เข้ารับการอุปสมบท ณ พัทธสีมาวัดท้องคุ้ง ตำบลสวนหลวง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม ได้รับฉายา "โสปณฺจนวงฺสี" โดยมี

พระอธิการฉาย วัดท้องคุ้ง เป็นพระอุปัชฌาย์

หลังจากที่อุปสมบทแล้ว หลวงพ่อฮ้อท่านก็ได้อยู่จำพรรษาที่วัดท้องคุ้งเรื่อยมา เพื่อศึกษาวิชากับพระอุปัชฌาย์

ปี พ.ศ. ๒๔๔๒ พระอธิการฉาย ท่านได้ถึงแก่มรณภาพลงด้วยโรคชรา ชาวบ้านและคณะกรรมการวัดจึงพร้อมใจกันนิมนต์หลวงพ่อฮ้อขึ้นเป็นเจ้าอาวาสวัดท้องคุ้ง สืบแทนตำแหน่งที่ว่างลง

วัดท้องคุ้ง เป็นวัดพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาท สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย ตั้งอยู่หมู่ที่ ๑๐ ตำบลสวนหลวง อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม วัดทองคุ้งเป็นวัดที่มีอายุประมาณ ๒๐๐ ปี ไม่มีหลักฐานปรากฏว่าใครเป็นผู้สร้าง

มีแต่ผู้ปฏิสังขรณ์วัดต่อๆกันมา เดิมมีชื่อว่า "วัดราชบูรณะ" ตัวอารามอยู่ติดกับฝั่งแม่น้ำซึ่งเป็นท้องคุ้งของแม่น้ำแม่กลอง ประชาชนผู้ซึ่งอาศัยแม่น้ำสายนี้เป็นทางสัญจรไปมาจะมองเห็นวัดนี้ได้แต่ในระยะไกลด้วยเหตุนี้จึงเปลี่ยนชื่อวัดใหม่ว่า "วัดท้องคุ้ง" มาจนกระทั่งปัจจุบันนี้

หลวงพ่อฮ้อ หรือ พระครูสมุห์ฮ้อ วัดอัมพวันเจตายาราม สมุทรสงคราม

หลังจากที่ท่านได้ขึ้นเป็นเจ้าอาวาสวัดท้องคุ้ง ท่านได้พัฒนาวัดอย่างสุดความสามารถ ทั้งการสร้างเสนาสนะต่างๆ จนวัดเจริญรุ่งเรืองขึ้นตามลำดับ

ปี พ.ศ. ๒๔๔๙ ท่านได้รับการแต่งตั้งให้เป็นพระครูชั้นประทวน และได้รับการแต่งตั้งให้เป็นเจ้าคณะหมวด (เจ้าคณะตำบลในปัจจุบัน)

ปี พ.ศ. ๒๔๕๕ ท่านได้รับแต่งตั้งเป็นพระวินัยธร ของพระมหาสิทธิการสังฆปาโมกข์ เจ้าคณะจังหวัดสมุทรสงคราม

ปี พ.ศ. ๒๔๖๘ ท่านได้รับเป็นพระสมุห์

ปี พ.ศ. ๒๔๗๐ ท่านได้รับแต่งตั้งเป็นพระอุปัชฌาย์

ปี พ.ศ. ๒๔๗๑ พระมหาสิทธิการถมยา เจ้าอาวาสวัดอัมพวันเจติยาราม ได้ลาออกจากตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดอัมพวัน และตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดสมุทรสงคราม เพื่อไปจำพรรษาที่วัดบพิตรภิมุข หรือ วัดเชิงเลน กรุงเทพฯ

ทำให้ตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดอัมพวันเจติยารามว่างลง คณะสงฆ์จึงมีมติให้พระสมุห์ฮ้อย้ายไปปกครองเป็นเจ้าอาวาสวัดอัมพวันเจติยาราม ทดแทนตำแหน่งที่ว่างลง

วัดอัมพวันเจติยาราม เป็นนิวาสเดิมขององค์ปฐมวงศ์ทางราชนิกุลแห่งบรมราชจักรีวงศ์ ในปี พ.ศ. ๒๓๑๐ เป็นปีที่เสียกรุงศรีอยุธยา แก่พม่า พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัยได้เสด็จพระราชสมภพ ณ ที่นี้

เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เสด็จเถลิงถวัลย์ราชสมบัติแล้ว สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี ทรงอุทิศบริเวณวาสถานให้เป็นที่สร้างวัดถวายแด่พระมารดา เดิมมีชื่อว่า วัดอัมพวา ตามชื่อตำบลบ้านอัมพวา หรือเรียกที่สวนเดิมของสมเด็จพระรูปว่า "อัมพวาสวนนอก"

พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ร.๒) ทรงประสูติ ณ ที่แห่งนี้

ภายหลังต่อมาท่านนักปราชญ์ผู้เฟื่องฟูทางภาษาบาลี ท่านเลยแปลภาษาไทยเป็นภาษาบาลีเสียเลยว่า "อัมพวาพาหิรุทยานประเทศ" ชื่อวัดอัมพวันเจติยารามนี้เข้าใจว่าจะเป็นชื่อพระราชทานในสมัยบูรณะปฎิสังขรณ์ครั้งรัชกาลที่ ๓ หรือรัชกาลที่ ๔ นี้เอง เพราะคำว่า "เจติยาราม" ทำให้เข้าใจว่าเป็นชื่อที่เกิดขึ้นภายหลังที่สร้างพระปรางค์แล้ว

ชื่อ"อัมพวันเจติยาราม" ก็เป็นชื่อที่มีความหมายไพเราะเหมาะสม กล่าวคือ "อัมพวัน" โดยพยัญชนะก็แปลว่า "สวนมะม่วง" โดยความหมายก็หมายถึง"อัมพวาสวนนอก"

และต้นมะม่วงยังเป็นต้นไม้เกี่ยวเนื่องอยู่ในพุทธประวัติด้วย "เจติย" โดยความหมายก็แปลว่า"ที่เคารพบูชา" และ "อาราม" หมายความว่า "ที่อยู่อันร่มรื่นเกษมสำราญ" ชื่อ "วัดอัมพวันเจติยาราม" จึงมีความหมายว่า "สวนมะม่วงอันร่มรื่นเกษมสำราญเป็นสถานที่เคารพบูชา"

รายนามเจ้าอาวาสวัดอัมพวันเจติยาราม ที่มีการจดบันทึกไว้ได้แก่

๑. พระวินัยมุนี(บัว) ผู้สร้างวัดปทุมคณาวาส และวัดท้ายหาด

๒. พระวินัยมุนี (น้อย)

๓. พระราชศรัทธาโสภิต (สี) มรณภาพวันที่ ๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๔๔

๔.พระสนิทสมณคุณ (เนตร) พ.ศ. ๒๔๔๔ - ๒๔๕๔

๕. พระมหาสิทธิการ (แดง) พ.ศ. ๒๔๕๔ - พ.ศ. ๒๔๖๓

๖. พระมหาสิทธิการ(ถมยา) (นิมนต์มาจากวัดบางขันแตก) (พ.ศ. ๒๔๖๓ - ๒๔๗๑)

๗. พระครูสมุห์ฮ้อ (พ.ศ. ๒๔๗๑ - พ.ศ. ๒๔๗๕)

๘.พระครูอัมพวันเจติยาภิบาล (ลิบ) (พ.ศ. ๒๔๗๕ - พ.ศ. ๒๔๘๕

๙. พระอัมพวันเจติยาภิบาล (เจริญ ขนติโก) (พ.ศ. ๒๔๘๕ - พ.ศ. ๒๕๒๒)

๑๐. พระราชสมุทรรังษี (สมศักดิ์ ชานคโร)

๑๑. พระวชิรเจดีย์ (วิทยา วรปุญฺโญ)

หนังสือประวัติวัดอัมพวันเจติยาราม ตีพิมพ์เมื่อวันที่ ๑๖ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๐๖

รายนามเจ้าอาวาสวัดอัมพวันเจติยาราม ที่มีการจดบันทึกไว้ได้แก่

๑. พระวินัยมุนี(บัว) ผู้สร้างวัดปทุมคณาวาส และวัดท้ายหาด

๒. พระวินัยมุนี (น้อย)

๓. พระราชศรัทธาโสภิต (สี) มรณภาพวันที่ ๕ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๔๔

๔.พระสนิทสมณคุณ (เนตร) (นิมนต์มาจากวัดเพชรสมุทร พ.ศ. ๒๔๔๔ - ๒๔๕๒)

๕. พระมหาสิทธิการ (แดง) (นิมนต์มาจากวัดเพชรสมุทร พ.ศ. ๒๔๕๓ - ๒๔๖๓)

๖. พระมหาสิทธิการ(ถมยา) (นิมนต์มาจากวัดบางขันแตก พ.ศ. ๒๔๖๓ - ๒๔๗๑)

๗. พระครูสมุห์ฮ้อ (พ.ศ. ๒๔๗๑ - พ.ศ. ๒๔๗๕)

๘.พระครูอัมพวันเจติยาภิบาล (ลิบ) (พ.ศ. ๒๔๗๕ - พ.ศ. ๒๔๘๕)

๙. พระอัมพวันเจติยาภิบาล (เจริญ ขนติโก) (พ.ศ. ๒๔๘๕ - พ.ศ. ๒๕๒๒)

๑๐. พระราชสมุทรรังษี (สมศักดิ์ ชานคโร)

๑๑. พระวชิรเจดีย์ (วิทยา วรปุญฺโญ)

หลังจากที่หลวงพ่อฮ้อ ท่านได้ขึ้นเป็นเจ้าอาวาส ท่านได้พัฒนาวัดอย่างสุดความสามารถ ทั้งการสร้างเสนาสนะต่างๆ เช่นการซ่อมแซมกุฏิสงฆ์ จนวัดเจริญรุ่งเรืองขึ้นตามลำดับ

พระสมุห์ฮ้อ ปกครองวัดเรื่อยมาจนถึงแก่มรณภาพลงด้วยโรคชราเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๕ นับรามสิริอายุได้ ๖๐ ปี ๔๐ พรรษา.

วัตถุมงคลของพระสมุห์ฮ้อ วัดอัมพวันเจติยาราม

เหรียญพระครูสมุห์ฮ้อ วัดอัมพวันเจติยาราม รุ่นแรก (ยันต์เล็ก)

สร้างขึ้นในปี พ.ศ. ๒๔๗๑ เพื่อแจกให้กับผู้ที่บริจาคทรัพย์ให้กับทางวัด ลักษณะเป็นเหรียญปั๊มข้างเลื่อยรูปลูกท้อแบบมีหูในตัว มีการสร้างด้วยเนื้อเงิน และเนื้อทองแดง จำนวนการสร้างไม่ได้มีการจดบันทึกไว้

เหรียญหลวงพ่อฮ้อ วัดอัมพวัน รุ่นแรก ปี พ.ศ. ๒๔๗๑ เนื้อเงิน บล็อกยันต์เล็ก(ไม่มีกลาก)

เหรียญหลวงพ่อฮ้อ วัดอัมพวัน รุ่นแรก ปี พ.ศ.2471 เนื้อเงิน

ด้านหน้า มีรูปจำลองหลวงพ่อฮ้อ ประทับนั่งเต็มองค์ องค์หลวงพ่อห่มจีวรลดไหล่พาดผ้าสังฆาฏิ ใต้องค์พระมีอาสนะรองรับ ใต้โต๊ะที่รองรับมีอักขระขอมตัว "นะ" ที่พื้นเหรียญมีกลาก

ด้านหลัง มีอักขระเลขยันต์ ๔ ตรงกลางมียันต์เฑาะห์กำกับไว้

เหรียญพระครูสมุห์ฮ้อ วัดอัมพวันเจติยาราม รุ่นแรก (ยันต์ใหญ่-มีกลาก)

สร้างขึ้นหลังปี พ.ศ. ๒๔๗๑ เพื่อแจกให้กับผู้ที่บริจาคทรัพย์ให้กับทางวัด ลักษณะเป็นเหรียญปั๊มข้างเลื่อยรูปลูกท้อแบบมีหูในตัว โดยเหรียญสร้างหลังจากที่เหรียญรุ่นแรกหมดไป ทางวัดจึงมีการสร้างขึ้นอีกครั้ง แต่ด้วยระยะเวลาที่ห่างกันจึงทำให้บล็อกด้านหน้ามีกลาก และบล็อกด้านหลังชำรุดจึงต้องแกะใหม่เป็นบล็อกยันต์ใหญ่ (บล็อกหน้ามีกลาก) มีการสร้างด้วยเนื้อเงิน และเนื้อทองแดง จำนวนการสร้างไม่ได้มีการจดบันทึกไว้